Χορεύοντας με τον Αϊνσταϊν

Το πώς αντιλαµβανόµαστε τον κόσµο και πώς δρούµε µέσα σε αυτόν προκύπτει ως αποτέλεσµα του πώς και τι θυµόµαστε.

Είµαστε όλοι ένα κουβάρι από συνήθειες που έχουν διαµορφωθεί από τις αναµνήσεις µας. Και, στο βαθµό που ελέγχουµε τη ζωή µας, το καταφέρνουµε µέσα από µια σταδιακή βελτίωση αυτών των συνηθειών, δηλαδή των δικτύων των µνηµών µας.

Κανένα αξιόλογο αστείο, καµία εφεύρεση, καµία βαθιά γνώση και κανένα έργο τέχνης δε δηµιουργήθηκε ποτέ από µια εξωτερική µνήµη. Τουλάχιστον όχι µέχρι τώρα. Η ικανότητά µας να βλέπουµε µε χιούµορ τον κόσµο, να κάνουµε συνδέσεις ανάµεσα σε έννοιες ασύνδετες προηγουµένως, να επινοούµε νέες ιδέες, να µοιραζόµαστε έναν κοινό πολιτισµό, όλες αυτές οι θεµελιωδώς ανθρώπινες πράξεις στηρίζονται στη µνήµη.

Τώρα περισσότερο παρά ποτέ, καθώς ο ρόλος της µνήµης στον πολιτισµό µας υποβαθµίζεται µε ταχύτατο ρυθμό, χρειάζεται να καλλιεργούµε την ικανότητά µας να θυµόµαστε.

Γιατί οι µνήµες µας είναι αυτές που µας κάνουν αυτό που είµαστε. Είναι η έδρα των αξιών µας και η πηγή του χαρακτήρα µας.

Το να διαγωνιζόµαστε για να δούµε ποιος µπορεί να αποµνηµονεύσει περισσότερες σελίδες ποίησης µπορεί να φαντάζει άσχετο, αλλά στην ουσία αποτελεί σαφή δήλωση ότι παίρνουµε θέση κατά της λήθης και ότι προστατεύουµε πανάρχαιες παραδόσεις από τις οποίες τόσοι πολλοί από εµάς φαίνεται να έχουν αποξενωθεί. Η εκπαίδευση της µνήµης σχετίζεται µε την προστασία και την καλλιέργεια κάτι θεµελιωδώς και βαθιά ανθρώπινου.

Το βιβλίο εστιάζει στο χρόνο που αφιέρωσε ο συγγραφέας προσπαθώντας να εκπαιδεύσει τη µνήµη του, αλλά και να την κατανοήσει: τις εσωτερικές της διεργασίες, τα φυσικά της ελλείµµατα, το λανθάνον δυναµικό της. Εξηγεί επίσης πώς έµαθε από πρώτο χέρι ότι η µνήµη µας µπορεί πραγµατικά να βελτιωθεί –εντός κάποιων ορίων, βέβαια– και ότι τα επιτεύγµατα των πρωταθλητών μνήμης µπορούν στ’ αλήθεια να πραγµατοποιηθούν από όλους µας. Αναφέρεται, τέλος, στην επιστηµονική έρευνα της υψηλής επίδοσης και στο πώς οι µελετητές των πρωταθλητών µνήµης έχουν ανακαλύψει κάποιες γενικές αρχές για την απόκτηση δεξιοτήτων –µυστικά για τη βελτίωση σχεδόν σε οποιονδήποτε τοµέα!– αναλύοντας τον τρόπο µε τον οποίο οι διανοητικοί αθλητές εκπαιδεύουν τον εγκέφαλό τους. Οι τεχνικές αυτές αποτελούν µια εκπληκτικά πλούσια και σηµαντική κληρονοµιά. Ο ρόλος που έχουν παίξει στη διαµόρφωση του δυτικού πολιτισµού είναι ένα από τα µεγάλα ζητήµατα της ιστορίας του πνεύµατος που δεν είναι ευρύτερα γνωστά έξω από τους κλειστούς ακαδηµαϊκούς κύκλους στους οποίους µελετώνται. Μνηµονικά συστήµατα όπως το «παλάτι της µνήµης» του Σιµωνίδη διαµόρφωσαν σε σηµαντικό βαθµό τον τρόπο µε τον οποίο οι άνθρωποι προσέγγιζαν τον κόσµο από την εποχή της αρχαιότητας µέχρι το Μεσαίωνα και την Αναγέννηση. Για να κινδυνεύσουν να λησµονηθούν στη συνέχεια.