Το τέλος της εργασίας και το μέλλον της

Σε αυτό το βιβλίο, ο Τζέρεμι Ρίφκιν υποστηρίζει πως εισερχόμαστε σε μια
νέα φάση της ιστορίας – μια εποχή που χαρακτηρίζεται από τη σταθερή και
αναπόφευκτη μείωση εργασιών. Η ανεργία, παγκοσμίως, βρίσκεται σήμερα
στο υψηλότερο επίπεδο από την εποχή της μεγάλης κρίσης της δεκαετίας
του 1930. Ο αριθμός των υποαπασχολούμενων ή των ανέργων αυξάνεται
ραγδαία, καθώς εκατομμύρια νεοεισερχόμενοι στο εργατικό δυναμικό
διαπιστώνουν ότι είναι θύματα μιας άνευ προηγουμένου επανάστασης στο
χώρο της υψηλής τεχνολογίας. Υπερσύγχρονοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές,
ρομπότ, τηλεπικοινωνίες και άλλες μορφές τεχνολογίας αιχμής
αντικαθιστούν με τεράστια ταχύτητα τους ανθρώπους σε όλους τους τομείς
και τους κλάδους – από τη βιομηχανική παραγωγή, τη λιανική πώληση και
τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες μέχρι τις συγκοινωνίες, τη γεωργία και
τον τομέα της διακυβέρνησης.
Ο κόσμος, υποστηρίζει ο Ρίφκιν, πολώνεται ταχύτατα σε δυο δυνητικά
ασυμβίβαστες δυνάμεις: από τη μια πλευρά, μια αριστοκρατία της
πληροφορικής, που ελέγχει και διαχειρίζεται την παγκόσμια οικονομία της
υψηλής τεχνολογίας· από την άλλη, οι ολοένα μεγαλύτεροι αριθμοί των
μόνιμα εκτοπισμένων εργατών, που έχουν μικρές προοπτικές κι ελάχιστες
ελπίδες για μια εργασία με κάποιο νόημα, σε έναν κόσμο που
αυτοματοποιείται όλο και πιο πολύ.
Ο Ρίφκιν προτείνει να δώσουμε ένα τέλος στην αυταπάτη της
επανεκπαίδευσης γι’ ανύπαρκτες εργασίες. Πιστεύει ότι πρέπει να
προετοιμάσουμε τους θεσμούς και τους εαυτούς μας για έναν κόσμο που
περιθωριοποιεί τη μαζική απασχόληση στους χώρους της παραγωγής και του
μάρκετινγκ αγαθών και υπηρεσιών. Ο επαναπροσδιορισμός του ρόλου του
ατόμου σε μια κοινωνία η οποία δεν θα προσφέρει σχεδόν καθόλου εργασία
πιθανότατα θα αποτελέσει το πιο καυτό ζήτημα στις δεκαετίες που
έρχονται. Θα πρέπει να περιμένουμε μια νέα, μετά-την-αγορά εποχή.
Επιβάλλεται να επινοήσουμε καινούριες εναλλακτικές λύσεις στη θέση της
τυπικής, επίσημης απασχόλησης. Θα πρέπει να εφαρμοστούν νέες μέθοδοι
προσέγγισης όσον αφορά την παροχή εισοδήματος και την ενδυνάμωση της
αγοραστικής δύναμης. Θα χρειαστεί να στηριχτούμε περισσότερο στον
αναδυόμενο «τρίτο τομέα», για να βοηθήσουμε στην αποκατάσταση των
κοινοτήτων και τη δημιουργία ενός βιώσιμου πολιτισμού. Το τέλος της
εργασίας θα μπορούσε να σημαίνει το θάνατο του πολιτισμού όπως τον
ξέρουμε ή την απαρχή μιας μεγάλης κοινωνικής μεταμόρφωσης και την
αναγέννηση του ανθρώπινου πνεύματος.