Οικοδόμηση κρατών

Ο Φράνσις Φουκουγιάμα προέβλεψε, όπως είναι πασίγνωστο, «το τέλος της ιστορίας» με την επικράτηση της φιλελεύθερης δημοκρατίας και του παγκόσμιου καπιταλισμού. Κατά συνέπεια, το θέμα του καινούριου του βιβλίου εκπλήσσει: η οικοδόμηση νέων εθνών-κρατών. Το τέλος της ιστορίας δεν υπήρξε ποτέ μια αυτόματη διαδικασία, υποστηρίζει ο Φουκουγιάμα, και η ευνομούμενη πολιτεία αποτελούσε πάντοτε απαραίτητη προϋπόθεσή της. «Τα αδύναμα ή τα αποτυχημένα κράτη είναι η πηγή πολλών από τα πιο σοβαρά προβλήματα του κόσμου», πιστεύει. Και ανατρέχει σ’ αυτά που ξέρουμε –και τις περισσότερες φορές δεν ξέρουμε– γύρω από τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να μεταφερθούν στις αναπτυσσόμενες χώρες λειτουργικοί δημόσιοι θεσμοί, που θα προσφέρουν κάποιο μόνιμο όφελος στους πολίτες των χωρών αυτών. Πρόκειται για ένα σημαντικό μάθημα, ειδικά τη στιγμή που οι ΗΠΑ παλεύουν για ν’ ανταποκριθούν στις ευθύνες τους στο Αφγανιστάν, το Ιράκ και αλλού.



Tο πρώτο μέρος του βιβλίου αναπτύσσει ένα αναλυτικό πλαίσιο για την κατανόηση των λειτουργιών, των ικανοτήτων και της βάσης νομιμότητας των κυβερνήσεων. Αυτό το πλαίσιο θα εξηγήσει γιατί, στις περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες, τα κράτη δεν είναι πολύ ισχυρά, αλλά, αντίθετα, πολύ αδύναμα. Το δεύτερο μέρος ερευνά τα αίτια της εξασθένησης του κράτους, και ιδιαίτερα το γιατί δεν μπορεί να υπάρξει επιστήμη δημόσιας διοίκησης, παρά τις πρόσφατες προσπάθειες των οικονομολόγων να τη δημιουργήσουν. Αυτή η έλλειψη περιορίζει δραστικά την ικανότητα των ξένων να βοηθήσουν τις διάφορες χώρες να ισχυροποιήσουν την κρατική τους ικανότητα. Tο τρίτο μέρος εξετάζει τις διεθνείς διαστάσεις της εξασθένησης του κράτους: Tο πώς αυτή επιφέρει αστάθεια, το πώς έχει διαβρώσει την αρχή της κυριαρχίας στο διεθνές σύστημα και το πώς ερωτήματα που αφορούν τη δημοκρατική νομιμότητα σε διεθνές επίπεδο έχουν καταλήξει να κυριαρχούν στις διαφορές ανάμεσα στις ΗΠΑ, την Ευρώπη και τις υπόλοιπες ανεπτυγμένες χώρες στο διεθνές σύστημα.