Ιδεαλισμός και μυστικισμός στο έργο του Hegel και του Jacobi

Στο έργο αυτό ο Σ.Θ. Ταβουλάρης διερευνά τις προγραμματικές
διατυπώσεις του G.W.F. Hegel περί ιδεαλισμού, επιχειρώντας να ερμηνεύσει το
φιλοσοφικό πρόγραμμα του μεγάλου αυτού Γερμανού διανοητή σε σχέση με το
φιλοσοφικό του περιβάλλον και τη φιλοσοφική επικαιρότητα της εποχής του. Η νέα
αντίληψη για τον ιδεαλισμό του Hegel που το έργο αυτό φιλοδοξεί να θεμελιώσει
διαφοροποιείται από τις κλασικές συσχετίσεις του Hegel με τον Kant, με την
παραδοσιακή προ-καντιανή μεταφυσική ή το ρομαντισμό. Ο Σ.Θ. Ταβουλάρης προτείνει
μια ερμηνεία του ιδεαλισμού του Hegel σαν αντίδραση στο σύγχρονό του μυστικισμό
όπως διαμορφώνεται από τον F.H. Jacobi, o οποίος προοικονομεί τις ώριμες
ανορθολογικές ή μηδενιστικές φιλοσοφικές αντιρρήσεις προς τον ιδεαλισμό του
Hegel που διατύπωσαν αργότερα σημαντικοί στοχαστές όπως ο S. Kierkegaard και ο
F. Nietzsche. Το έργο αυτό φιλοδοξεί επίσης να συνεισφέρει στην κατανόηση της
ερμηνείας της αρχαίας Ελληνικής φιλοσοφικής γραμματείας και ειδικότερα της
φιλοσοφίας του Πλωτίνου, την οποία επικαλέστηκε ο Hegel για να τεκμηριώσει την
αντίληψή του για την ιστορία της φιλοσοφίας σαν μια προοδευτική φιλοσοφική
εξέλιξη προς τον ιδεαλισμό του.

«Η φιλοσοφία, λοιπόν, συνυπάρχει με το μυστικισμό στον
Πλωτίνο από διαφορετικές απόψεις, κι έτσι ο Πλωτίνος δεν θα πρέπει να θεωρείται
ούτε πρόδρομος του Hegel, όπως ολοψύχως ισχυρίζεται ο τελευταίος, ούτε να
ταυτίζεται με τον Jacobi. Ο Πλωτίνος βρίσκεται κάπου ανάμεσα στους δύο. O Hegel,
όμως, θα είχε δίκιο κατ’ αρχήν κάνοντας διάκριση μεταξύ Πλωτίνου και Jacobi. Το
λάθος του ήταν ο τρόπος με τον οποίο προσπάθησε να στηρίξει την άποψή του, ήτοι
τα συγκεκριμένα του επιχειρήματα και όχι τη γενική του θέση. Ως εκ τούτου, ο
Hegel έκανε το σωστό πράγμα με λάθος τρόπο».