Εισαγωγή στην ιστορία της ψυχολογίας

Μεθοδολογικά, με την ανάλυση και τη συνθετική, στη συνέχεια,
επανανάγνωση της ιστορίας της ψυχολογίας, τούτο το magnum opus εγγράφεται στο
πεδίο της ιστορίας των επιστημών ως αφήγηση ενός διαχρονικού, προεπιστημονικού
λόγου περί ψυχής όσο και μιας δυναμικά αυτονομούμενης από τον ύστερο 19ο αιώνα
επιστήμης της ψυχολογίας. Καταξιωμένο βιβλίο, με επανεκδόσεις και μεταφράσεις,
διδασκόμενο επί μακρόν, πληροί το άρρητο αίτημα διαφώτισης του ελληνικού κοινού
σχετικά με το αντικείμενο της ιστορίας της ψυχολογίας, δεδομένης της οιονεί
γενικευμένης αγνωσίας του αντικειμένου αυτού.
Μέσω των ιστορικών σταθερών της περιγραφής γεγονότων αλλά και της
πολυπρισματικής ερμηνευτικής τους, ο συγγραφέας εντάσσεται ουσιαστικά στο
εκλεκτικιστικό, σχετικιστικό, μετανεοτερικό ρεύμα με τις φθίνουσες βεβαιότητές
του και τις ρήξεις του προς κατεστημένους κώδικες. Κατά ταύτα, το παρελθόν της
ψυχολογίας είναι υπό αίρεση και επαναδιαπραγμάτευση, παρουσιάζοντας χαίνουσες
αντινομίες και απουσία δεσπόζοντος παραδείγματος. Ως παλίμψηστο από επάλληλες
στρωματοποιήσεις, αφορά σε μείζονα ερωτήματα. Το έργο, μέσα από την αμφίδρομη
σχέση φιλοσοφίας και επιστήμης, ανιχνεύει συνέχειες και ασυνέχειες της
ψυχολογίας, αιτιώδεις συνάφειές της προς το εκάστοτε συγκείμενο πνεύμα της
εποχής, συμβολή προσωπικοτήτων, δομικά και λειτουργικά στοιχεία της και όλα αυτά
μέσα από ευδιάκριτη στάση αυτοκριτικού αναστοχασμού του ιστορικού. Αρχαιότητα,
Μεσαίωνας, Νεοτερικότητα και σύγχρονη εποχή αποτελούν κάθετες περιοδολογήσεις
όπου ενσωματώνονται ορθολογισμός και μυστικισμός, θεολογικές προσεγγίσεις,
εμπειρισμός, ρομαντισμός, θετικισμός και πειραματική επιστήμη, μετανεοτερική
φιλοσοφία και κονστρουκτιβισμός κ.ά. Οι ανωτέρω κοσμοθεωρητικές παραδόσεις
επηρεάζουν άμεσα τη θεσμικά διαμορφούμενη ψυχολογία.
Προσλαμβανόμενο ως κληροδότημα, ένα τόσο εμβληματικό έργο στη χώρα μας θα
μπορούσε δυνητικά να πυροδοτήσει την έρευνα στο πεδίο της ιστορίας της
ψυχολογίας από φερέλπιδες επιγόνους. Και η Κλειώ θα επιχαίρει…